Hai dues árboles que siempre fúrun fincones de todo l Praino: ls freznos i ls Uolmos. Estes, secórun-se todos nos anhos uitenta de l séclo XX. chegában a tener toradas que a dous homes l custaba a abraçá-los i más altos que la maior parte de ls campanairos que porqui hai. Cun madeira lebe, fibrosa i eilástica, deilhes salien decedas de carros, canhiças, cabos de guinchas, fuolha pals cochinos, galhas para canhiças de l chequeiro … i selombra. Muita selombra.
No libro de cuontas screbido por Alfredo Cameirão, Tortulhas - cuontas deste mundo i de l outro - un clássico de la literatura mirandesa, apresenta-se-mos l Uolmo de l Minga, ua árbol que ye tamien un retrato de tantas tierras, mas sacado nesta que tamien se chama Tortulhas.
Quien mos cunta esta cuonta ye Cristina Ribeiro.
Síguen uito dançadores bien guapos i spigadotes: quatro tocan castanhuolas, ls outros quatro, palotes.
“Calcido l cuorpo i l’alma, a pouco i pouco fui quedando marralheiro até cair cumo ua piedra nun suonho adonde cabien todos ls suonhos...
“La purmeira tornadeira chena alhebanta-se al aire. Lhougo outras apuis d’outras, purmeiro ralas apuis juntas, abánçan an ruda batalha, a caras l aire que...